. - TÜRKİYEM

TÜRKİYE'NİN MATEMATİK KONUMU

Yönler	Uç Noktalar	Enlem ve boylam değerleri
Güney	Hatay ili Yayladağı ilçesi Beysun ( Topraktutan ) köyü	35° 51´
Kuzey	Sinop ilinde İnce burun	42° 06´
Batı	Gökçeada'da İnce burun	25° 40´
Doğu	Türkiye-İran- Azerbaycan sınırlarının kavşak noktası	44° 48´

TÜRKİYE'NİN KOMŞULARI

Komşu Ülke	Komşu Olduğu Yön	Sınır Uzunluğu ( km )
Bulgaristan	Kuzeybatı	269
Yunanistan	Batı - Kuzeybatı	203
Gürcistan	Kuzeydoğu	276
Ermenistan	Doğu	325
Azerbaycan	Doğu	18
İran	Doğu	529
Irak	Güneydoğu	378
Suriye	Güney	877

TÜRKİYE'NİN ÖZELLİKLERİ

Yüzölçümü	769.604 km² ( Göller hariç )
Nüfusu ( 2000 yılı )	67.803.927
Nüfus Yoğunluğu ( kişi / km² )	89
İl Sayısı	81
İlçe Sayısı	850
Bucak ve Köy Sayısı	37.366
Toplam Kara Sınırı Uzunluğu	2.875
Toplam Kıyı Uzunluğu;	8.333
Ege Denizi	2.805
Karadeniz	1.695
Akdeniz	1.577
Marmara Denizi	1.189
Adalar Kıyısı	1.067
Toplam karayolu uzunluğu	62.000 km
Otoyol uzunluğu	1.900 km
Toplam demiryolu uzunluğu	8.671km
Havaalanı sayısı	52
Okuma Yazma Bilmeyen;	7.589.657
Kadın	5.732.525
Erkek	1.857.132
Doğu - batı uzunluğu ( km )	1650
Kuzey - güney uzunluğu ( km )	650
En yüksek dağ ( m )	Büyük Ağrı
En uzun nehir ( km )	Kızılırmak
En büyük ova	Konya
En çok yağış alan il	Rize
En az yağış alan il	Iğdır
En geniş alanlı il	Konya
En küçük alanlı il	Yalova
En fazla nüfuslu il	İstanbul
En az nüfuslu il	Ardahan
En uzun kıyılara sahip il	Muğla
Nüfus yoğunluğu en fazla olan il	İstanbul
Nüfus yoğunluğu en az olan il	Tunceli
En yüksekte kurulan il	Erzurum
En alçakta kurulan il	Çanakkale
En çok ilçeye sahip il	İstanbul
En az ilçeye sahip il	Bayburt

EN BÜYÜK DAĞLARIMIZ

Sırası	Dağ	Yükseltisi ( metre )	Yer Aldığı İl
1	Büyük Ağrı Dağı	5.137	Ağrı
2	Uludoruk Tepesi	4.135	Hakkâri
3	Cilo ( Buzul )Dağı	4.116	Hakkâri
4	Süphan	4.058	Bitlis
5	Kaçkar Tepesi	3.932	Rize
6	Küçük Ağrı Dağı	3.925	Ağrı
7	Erciyes Dağı	3.917	Kayseri
8	Mor Dağ	3.807	Hakkâri
9	Demirkazık Dağı	3.756	Adana
10	Verçenik Tepesi	3.711	Rize

EN UZUN AKARSULARIMIZ

Sırası	Akarsu	Uzunluğu ( km )	Ulaştığı Deniz
1	Kızılırmak	1.355	Karadeniz
2	Fırat	971	Basra Körfezi
3	Sakarya	824	Karadeniz
4	Büyük Menderes	584	Ege
5	Seyhan	560	Akdeniz
6	Aras	548	Hazar Denizi
7	Dicle	523	Basra Körfezi
8	Yeşilırmak	519	Karadeniz
9	Ceyhan	509	Akdeniz
10	Çoruh	442	Karadeniz

EN BÜYÜK GÖLLERİMİZ

Sırası	Göl	Yüzölçümü ( km² )	Yer Aldığı İl	Denizden Yüksekliği (metre )
1	Van	3.713	Van - Bitlis	1.646
2	Tuz	1.500	Konya- Aksaray-Ankara	925
3	Beyşehir	656	Isparta- Konya	1.121
4	Eğirdir	468	Isparta	916
5	Akşehir	323	Afyonkarahisar-Konya	958
6	İznik	298	Bursa	85
7	Burdur	200	Burdur	854
8	Manyas ( Kuş )	166	Balıkesir	15
9	Acıgöl	153	Afyonkarahisar	836
10	Ulubat	134	Bursa	5

EN BÜYÜK ADALARIMIZ

Ada	Bulunduğu il	Kıyı Uzunluğu ( km )	Yüzölçümü ( km² )
Gökçeada ( İmroz )	Çanakkale	92	279,2
Marmara	Balıkesir	72,5	117,1
Bozcaada	Çanakkale	34,5	36
Uzun ada	İzmir	31	25,3
Alibey ( Cunda )	Balıkesir	28,5	23,3
Paşa limanı	Balıkesir	40,2	21,3
Avşa	Balıkesir	27,5	20,6
İmralı	Bursa	19,4	9,9
Kara ada	Muğla	19,8	9
Kekova	Antalya	19	5,7

EN BÜYÜK BARAJLARIMIZ

Sırası	Baraj Gölü	Yüzölçümü ( km² )	Yer Aldığı İl
1	Atatürk	817	Adıyaman-Şanlıurfa
2	Keban	675	Elazığ-Tunceli
3	Karakaya	268	Malatya
4	Hirfanlı	263	Kırşehir
5	Altınkaya	118	Samsun
6	Sarıyar	84	Ankara
7	Seyhan	68	Adana
8	Demirköprü	47	Manisa
9	Almus	32	Tokat
10	Hasan Uğurlu	23	Amasya

EN BÜYÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ

Sırası	İl	Yüzölçümü ( km² )
1	Konya	40.813
2	Sivas	28.567
3	Ankara	25.402
4	Erzurum	25.330
5	Van	22.983
6	Antalya	20.790
7	Şanlıurfa	19.336
8	Kayseri	17.109
9	Mersin	15.512
10	Diyarbakır	15.204

EN KÜÇÜK YÜZÖLÇÜMLÜ İLLERİMİZ

Sırası	İl	Yüzölçümü ( km² )
1	Yalova	850
2	Kilis	1.427
3	Bartın	2.080
4	Düzce	2.592
5	Osmaniye	3.195
6	Iğdır	3.587
7	Kocaeli	3.625
8	Bayburt	3.739
9	Zonguldak	3.909
10	Rize	3.921

NÜFUSU EN FAZLA OLAN İLLERİMİZ

Sırası	İl	Nüfus ( 2000 yılı )
1	İstanbul	10.018.735
2	Ankara	4.007.860
3	İzmir	3.370.866
4	Konya	2.192.000
5	Bursa	2.125.000
6	Adana	1.849.478
7	Antalya	1.719.751
8	Mersin	1.651.400
9	Diyarbakır	1.382.708
10	Gaziantep	1.385.249

NÜFUSU EN AZ OLAN İLLERİMİZ

Sırası	İl	Nüfus ( il merkezi - 2000 yılı )
1	Ardahan	39.725
2	Bayburt	41.356
3	Bartın	48.002
4	Tunceli	54.476
5	Kilis	74.985
6	Gümüşhane	77.570
7	Iğdır	81.582
8	Artvin	84.189
9	Yalova	98.661

ÖLÇÜLMÜŞ EN UÇ İKLİM DEĞERLERİ

Özellik	Değer	Ölçümün Yapıldığı Yer	Ölçümün Yapıldığı Tarih
En yüksek sıcaklık	48,8 °C	Mardin	14.08.1993
En düşük sıcaklık	— 46,4 °C	Çaldıran - Van	09.01.1990
En yüksek yıllık ortalama sıcaklık	21,3 °C	İskenderun - Hatay	1962
En düşük yıllık ortalama sıcaklık	1,8 °C	Sarıkamış - Kars	1972
Yıllık en yüksek toplam yağış	4045,3 mm	Rize	1931
Yıllık en düşük toplam yağış	114,5 mm	Iğdır	1970
Günlük en yüksek yağış	469,9 mm	Kemer - Antalya	11.12.1972
En yüksek kar kalınlığı	525 cm	Bitlis	1954
En yüksek basınç	1045 mb	Ereğli - Zonguldak	01.01.1973
En düşük basınç	745,3 mb	Yumurtalık - Adana	21.01.1978
En yüksek rüzgâr hızı	176 km/saat	Tokat	10.01.1978

BAZI TARIM ÜRÜNLERİ ÜRETİMİNDEKİ DÜNYA SIRALAMAMIZ

Ürün	Dünya Sıralamasındaki Yeri
Fındık	Birinci
İncir	Birinci
Kayısı	Birinci
Kiraz	Birinci
Mercimek	İkinci
Elma	üçüncü
Zeytin	Dördüncü
Domates	üçüncü
Üzüm	Beşinci
Armut	Beşinci
Tütün	Beşinci
Pamuk	Altıncı
Çay	Altıncı
Baklagil	Altıncı
Arpa	Yedinci
Şeftali	Yedinci
Koyun	Onuncu
Buğday	Sekizinci
Turunçgil	Onuncu

COĞRAFİ BÖLGELERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ

Özellik	Bölge
En büyük alanlı	Doğu Anadolu
En küçük alanlı	Güneydoğu Anadolu
En yüksek	Doğu Anadolu
En alçak	Marmara
En uzun kıyılara sahip	Ege
En fazla yağış alan	Karadeniz
En az yağış alan	İç Anadolu
Yaz mevsiminde en sıcak	Güneydoğu Anadolu
Kış mevsiminde en ılık	Akdeniz
En soğuk	Doğu Anadolu
Orman bakımından en zengin	Karadeniz
Orman bakımından en fakir	Güneydoğu Anadolu
Güneşlenme süresi en uzun	Güneydoğu Anadolu
Güneşlenme süresi en kısa	Karadeniz
Nüfusu en fazla	Marmara
Nüfusu en az	Doğu Anadolu
Enerji tüketimi en fazla	Marmara
Heyelan en çok görülen	Karadeniz
Volkanizmanın en etkin olduğu	Doğu Anadolu
Seracılığın en yaygın	Akdeniz
İklim çeşitliliği en fazla	Marmara
Yeraltı kaynakları en zengin	Doğu Anadolu
Hidroelektrik potansiyeli en yüksek	Doğu Anadolu
Turizm gelirleri en fazla	Marmara
Tarım ürünleri en erken olgunlaşan	Akdeniz
Tarım ürünleri en geç olgunlaşan	Doğu Anadolu
Yüzey şekilleri en sade	Güneydoğu Anadolu
Deniz etkisinin iç kısımlara en fazla ulaştığı	Ege
Nadas toprakları en fazla	İç Anadolu
Nadas toprakları en az	Karadeniz
En çok göç alan	Marmara
En çok göç veren	Karadeniz
İl sayısı en fazla	Karadeniz ( 18 )
İl sayısı en az	Güneydoğu Anadolu ( 7 )

İLLERİMİZ VE ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ

Özellik	İl	Değer
En büyük alanlı	Konya	40.813 km²
En küçük alanlı	Yalova	850 km²
En fazla ilçeye sahip	İstanbul	32
En az ilçeye sahip	Bayburt	2
En yüksekte kurulan	Erzurum	1.853 metre
En kuzeyde yer alan	Sinop	42° kuzey enlemi
En güneyde yer alan	Hatay	36° kuzey enlemi
En batıda yer alan	Çanakkale	26° doğu boylamı
En doğuda yer alan	Iğdır	45° doğu boylamı
En sıcak	Antalya - Adana	18,7 °C
En soğuk	Kars	4,2 °C
En fazla yağış alan	Rize	2.352 mm
En az yağış alan	Iğdır	259 mm
Nüfus yoğunluğu en yüksek	İstanbul	1.928 kişi / km²
Nüfus yoğunluğu en düşük	Tunceli	12 kişi / km²
En uzun kıyılara sahip	Muğla	1180 km
Don olayı en fazla görülen	Kars	179 gün
Don Olayı en az görülen	Antalya	1,8 gün
Güneşlenme süresi en kısa	Rize	04,14 ( saat )
Güneşlenme süresi en uzun	Şanlıurfa	08,29 ( saat )

BAZI ÖZELLİKLERDE ÜLKEMİZİN DÜNYA SIRALAMASINDAKİ YERİ

Özellik	Dünya sıralamasındaki yeri
Nüfus sayısında	17
Nüfus yoğunluğunda	80
Yüzölçümünün büyüklüğünde	36
Kentli nüfus oranında	13
Ekonomik büyümede	16
Kişi başına düşen milli gelirde	21
Bor ve krom üretiminde	1
Altın ve toryum üretiminde	2
Cıva, mermer ve jeotermal enerji üretiminde	7
Fındık, incir ve kiraz üretiminde	1
Çelik üretiminde	9
Çimento üretiminde	2
Kömür üretiminde	15
İlaç üretiminde	18
Koyun, keçi sütü üretiminde	1
Dışsatımda ( ihracatta )	30
Dışalımda (ithalatta )	22
Tekstil ihracatında	3
Çimento ihracatında	2
Mermer ihracatında	8
Orman tahribatında	2
En çok tatil yapılan ülkeler arasında	3
Telefonla çok konuşmada	6
Televizyon izlemede	2